Συμβουλευτική : Μια σύγχρονη – όσο και αρχαία – μέθοδος στήριξης του ανθρώπου
Η συμβουλευτική, ως τομέας επαγγελματικής δραστηριοποίησης στο χώρο της ψυχικής υγείας, κάνει την εμφάνισή της παράλληλα με την ανάπτυξη των μεγαλουπόλεων και την απομάκρυνση του ανθρώπου από το φυσικό και κοινωνικό του περιβάλλον, αλλά και την ταυτόχρονη ένταξή του σε μια παραγωγική διαδικασία η οποία χαρακτηρίζεται από τις απρόσωπες σχέσεις, τον αυξημένο καταμερισμό εργασίας και την συνακόλουθη αλλοτρίωση.
Συμβουλευτική ονομάζεται ο κλάδος εκείνος της εφαρμοσμένης ψυχολογίας, ο οποίος ασχολείται με την προαγωγή της ψυχικής υγείας και προσωπικής ανάπτυξης τους ατόμου. Ως επιστημονική περιοχή και πεδίο επαγγελματικής εφαρμογής έχει σχετικά βραχύχρονη ιστορία, καθώς μετράει μόλις λίγα περισσότερα από 100 χρόνια ύπαρξης. Διαθέτει όμως μακραίωνη προϊστορία, καθότι οι ρίζες της μπορούν εύκολα να εντοπιστούν στη φιλοσοφική σκέψη (και πράξη) των αρχαίων Ελλήνων, ιδίως των προσωκρατικών, στωικών και επικούρειων φιλοσόφων. Ο πλατωνικός δε Σωκράτης θα μπορούσε δικαιωματικά να θεωρηθεί ως ο πρόδρομος της σύγχρονης συμβουλευτικής. Μέσα από τη διδασκαλία του (‘ὁ δὲ ἀνεξέταστος βίος οὐ βιωτὸς ἀνθρώπῳ’) αλλά, κυρίως, μέσα από την πράξη, την ‘μαιευτική’ μέθοδο ως συνεργατική προσέγγιση στη διερεύνηση των σημαντικών ερωτημάτων της ζωής και της ύπαρξης έθεσε τις φιλοσοφικές βάσεις για μια ανυποχώρητη συν-εξέταση του ανθρώπινου βίου και των συμβάντων που τον επηρεάζουν.
Ο σύγχρονος άνθρωπος, αποκομμένος από τη φύση και την στήριξη που σε παλαιότερους χρόνους του παρείχε η συμμετοχή του στη ζωή και στα δρώμενα της κοινότητας, βιώνοντας έντονα – ενίοτε δραματικά – την αποσύνδεση, την αλλοτρίωση και την έλλειψη νοήματος σε όλες σχεδόν τις εκφάνσεις του προσωπικού, κοινωνικού και επαγγελματικού του βίου, αποζητά την επαφή και σύνδεση με ένα πρόσωπο που θα τον αφουγκραστεί, θα τον καταλάβει και θα τον συντροφεύσει στο – κατά τα άλλα – μοναχικό ταξίδι της αυτογνωσίας και του υπαρξιακού αυτοπροσδιορισμού. Εδώ είναι που παρεμβαίνει ο Σύμβουλος, ως ο ειδικός που έχει εκπαιδευθεί να ακούει δίχως να κρίνει, να παρέχει συναισθηματική υποστήριξη αλλά και μια συνεργατική σχέση, καθώς και μια ψύχραιμη και αντικειμενική ματιά κατά τη διερεύνηση των λεπτών αποχρώσεων του προβλήματος που απασχολεί τον συμβουλευόμενο. Επομένως, το αποτέλεσμα της συμβουλευτικής εργασίας εξαρτάται, εν πολλοίς, από την υψηλής ποιότητας συνεργατική, ενσυναισθητική και απελευθερωτική σχέση που θα αναπτυχθεί ανάμεσα στον σύμβουλο και τον συμβουλευόμενο, αλλά και από την προσφορά από τον σύμβουλο ενός «μενού συμβουλευτικής», αποτελούμενου από μια ποικιλία στόχων, δραστηριοτήτων και μεθόδων, και από το οποίο ο κάθε συμβουλευόμενος θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει – από κοινού με τον σύμβουλο – την προσέγγιση που προσιδιάζει στην περίπτωσή του. Στόχος είναι να ενδυναμωθεί το άτομο και να εφοδιαστεί με τις κατάλληλες στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων, ώστε να καταστεί επαρκές και ικανό να αντιμετωπίζει με επιτυχία τα τωρινά και μελλοντικά του προβλήματα δίχως την συνεχή υποστήριξη του συμβούλου.
Από τον πρόλογο του επιμελητή του Βιβλίου «Δεξιότητες Συμβουλευτικής» (ΜcLeod & McLeod, 2020, εκδόσεις Gutenberg, επιμελ. μετάφρασης: Σ. Βασιλόπουλος)
